در طول سالیان دراز که بشر نمک را کشف کرد، از این بلور و سنگ معدنی شورمزه برای مزهدار کردن انواع غذا استفاده میکرد. بعدها نیاکان ما از نمک استفادههای مختلف دیگری همچون انرژی درمانی را هم کردند که تا به امروز شاهد ظهور نمک به شکلها و مصارف مختلف دیگری همچون تزئینی نیز هستیم.
نمک خوراکی چیست؟
نمک خوراکی تقریبا همان ترکیب سدیم کلرید است که در گذشته به صورت طبیعی مورد استفاده قرار میگرفت. اما امروزه با انجام تصویه به روشهای مختلفی همچون تبلور مجدد نسبت به انجام یک سری فرآیند برای تصفیه نمک خوراکی استفاده میشود تا ناخالصیها را از بین ببرند.
همچنین اگر قرار است از طریق نمک ید مورد نیاز بدن تامین شود، این نمک را در قالب نمک تبلور ید دار تولید کرد. در این روش برای تصفیه از ترکیب محلول نمک در آب و با دمای بالا استفاده میشود تا ضمن گرفتن ناخالصی، بلورهایی شفاف و تمیز نیز به دست آید.
از این نمک استفادههای متعددی همچون چاشنی برای مواد غذایی و خوراکی، راهکاری برای جلوگیری از فساد و خاصیت ضد میکروبی میشود که در ادامه به بررسی هر یک از ویژگیهای این نمک خواهیم پرداخت.
نامهای دیگر:
- نمک خوراکی متبلور
- نمک تصفیه شده تبلور مجدد
قابلیت عرضه در بستههای:
- بستههای مختلف کیلویی
- بستههای دلخواه مشتری
موارد و کاربردها:
- مصارف روزمره و خوراکی
- مصارف داروئی و سلامت
انواع نمک خوراکی
همانطور که گفته شد دو نوع نمک خوراکی به روش تصفیه تبلور مجدد داریم که هر دو این نمکها در مرحلهای که کریستالهای نمک درون دستگاه سانتریفیوژ قرار دارند مشخص خواهند شد.
نمک خوراکی ید دار
در صورتی که به نمک در مرحله جداسازی کریستالها ید افزوده شود به این نوع نمک خوراکی که حاصل روش تصفیه تبلور مجدد است، نمک خوراکی ید دار گفته میشود.
افزودن نمک به ید جهت مصرف خوراکی و روزمره به عنوان چاشنی غذا است تا ید مورد نیاز بدن از این طریق تامین شود. از آنجایی که مصرف ماهی و میگو در سفره ما ایرانیها بسیار کم است، از ید موجود در نمک برای این منظور استفاده میشود.
تامین ید در بدن امری ضروری است. چرا که نبود آن باعث ایجاد بیماریهای مختلفی همچون گواتر میشود. مشکلاتی هم که امروزه برای تیروئید برخی افراد رخ میدهد به دلیل کمبود ید در بدن است.
دلیل دیگری که از نمک برای تامین ید مورد نیاز بدن استفاده میشود، خاصیتی است که نمک در حفظ و نگهداری ید دارد. درصد بالای خلوص نمک سبب میشود که ید به مدت طولانیتر و به شکل بهتری حفظ شده و خاصیت خود را از دست ندهد.
برای کمک به حفظ ید در نمک نیز بهتر است در طول سال مصرف گردد و همچنین آن را در جایی تاریک، خارج از نور و روطبت درون ظروف شیشهای، چوبی یا سفالی نگهداری کرد. در هنگام پختو پز نیز بهتر است نمک در مراحل پایانی به غذا اضافه شود که ید آن در اثر حرارت زیاد از بین نرود.
نمک خوراکی بدون ید
در صورتی که در مرحله جداسازی کریستالهای نمک ید به آن اضافه نشود، به این نوع نمک تهیه شده به روش تبلور مجدد نمک خوراکی بدون ید گفته میشود. در تهیه این نوع نمک متبلور ید به آن افزوده نمیشود. اما همچون نمک ید دار برخی از مواد افزودنی و ضد انعقاد مانند آلومینوسیلیکات سدیم، دی اکسید سیلیسیم و کربنات منیزیم را به آن اضافه میکنند که موجب افزایش طعم، بیشتر شدن ماندگاری و جلوگیری از کلوخه شدن نمک در معرض رطوبت خواهد شد.
نحوه تولید نمک خوراکی تبلور مجدد
برای تصفیه نمک به روش تبلور مجدد سه مرحله پشت سر گذاشته میشود تا این نمک به دست آید که عبارتند از:
مرحله اول: حل کردن نمک در آب
- ابتدا در این مرحله سنگ نمک را خرد میکنند تا به دانههای بسیار ریز تبدیل شود. این دانهها به حدی ریز میشوند که به صورت آسیاب شده به نظر خواهند رسید.
- سپس آسیاب به دست آمده را در آب محلول میکنند تا محلولی اشباع برای تمیز کردن نمک از ناخالصیها به دست آید. همچنین برای این منظور از آب گرم استفاده میکنند.
- در مرحله بعد ناخالصیهای نمک تهنشین خواهد شد که با استفاده از برخی مواد شیمیایی نیز فرآیند فیلتراسیون برای گرفتن سایر ناخالصیها صورت میگیرد.
- به منظور جداسازی ذرات ریز موجود در این محلول آب نمک نیز از فیلترهای شنی عبور داده میشود که امکان جدا سازی ذراتی با ابعاد کمتر از ۳۰ میکرون را در اختیار قرار میدهد.
- در این مرحله یک محصول کاملا عالی از آب نمک وجود دارد که ناخالصی نداشته و آماده است که برای انجام مرحله بعدی راهی شود.
مرحله دوم: تشکیل کریستالهای نمک
- این مرحله با فرآیند تبخیر آب نمک صورت میگیرد. بنابراین آب نمک را در دمای بالا میجوشانند تا فرآیند تبخیر سریعتر انجام گیرد.
- با کاهش میزان آب و بخار شدن آن شاهد به وجود آمدن کریستالهایی از نمک به شکلها و اندازههای متفاوت خواهیم بود.
- بنا به صنعت مورد استفاده با استفاده از یک دستگاه سانتریفیوژ، جدا سازی و به اصطلاح دانهبندی میشود. همچنین در این مرحله است که با افزودن ید نمک را ید دار میکنند.
- به منظور جلوگیری از کلوخه شدن در اثر رطوبت در این مرحله نیز برخی مواد همچون اسپری یدات پتاسیم و آنتی کیک(فروسیانیدپتاسیم) در مرحله سانتریفیوژ ممکن است به نمک افزوده شود.
مرحله سوم: خشک کردن و جذب رطوبت
در نهایت فرآیند رطوبت گیری نمک با انتقال به خشک کن که توسط هوای گرم صورت میگیرد انجام گرفته و نمک به دست آمده را در سیلوهای ذخیره منتقل میکنند. همچنین در این مرحله بستهبندی برای نمک خوراکی تبلور مجدد صورت میگیرد.
مزایا و کاربردهای نمک تصفیه تبلور مجدد
حال که با چیستی نمک تبلور مجدد آشنا شده و دانستید که دو نوع از آن به چه روشی تولید و تصفیه میشود، در ادامه به معرفی مزایا و کاربردهای این نمک در صنایع مختلف میپردازیم.
مصارف خوراکی روزمره
این نمک به عنوان یک چاشنی به صورت روزمره در سفره غذایی همه افراد در سرتاسر دنیا قرار دارد. از این نمک در تهیه انواع غذا و نوشیدنی استفاده میشود که به توصیه پزشکان باید از نوع ید دار به منظور تامین ید مورد نیاز بدن استفاده نمود.
مصارف غذایی در صنایع
کاربرد دیگر این نمک در صنایع غذایی است که از آن برای تهیه انواع کنسرو، نان، بیسکوییت، صنایع لبنی، صنایع پروتئینی همچون سوسیس و کالباس و هزاران مورد دیگر استفاده میشود. در صنایع از نمک تصفیه شده تبلور مجدد بدون ید استفاده میکنند.
مصارف دارویی
یکی دیگر از مصارفی که نمک خوراکی متبلور مجدد دارد در صنایع داروسازی است. این نمک میتواند عاملی در تهیه انواع دارو باشد یا اینکه از آن در فرآیند تولید داروها استفاده خواهد شد. اما پر کاربردترین استفاده این نمک در صنایع دارویی، تهیه انواع سرم است.
تامین ید مورد نیاز بدن
در نهایت کاربرد بعدی این نمک که همان استفاده خوراکی است، به منظور تامین ید مورد نیاز بدن مورد استفاده قرار میگیرد. ید موجود در نمک خوراکی به این معنی است که نمک درصد خلوص بسیار بالاتری داشته و همچنین خود نمک به حفظ ماندگاری بیشتر ید کمک خواهد کرد. مقدار یدی که در نمک خوراکی وجود دارد در ایران به ازای هر گرم برابر با ۴۰ میکرو گرم(۴۰PPM) است.
نحوه خرید عمده نمک متبلور مجدد
کارخانه تولید و استخراج سنگ نمک میعاد بازرگانان رازی در شهرستان گرمسار قرار دارد که امکان تهیه انواع نمک به شکلهای خوراکی، تزئینی، صنایع و سنگ نمک را در اختیار دارد. از دیگر تولیدات این نمک تهیه نمک خوراکی تصفیه شده به روش متبلور مجدد است که میتوانید برای استفاده در صنایع غذایی مورد نیاز خود از آن بهره ببرید. برای خرید این نمک کافی است با کارشناسان فروش ما تماس حاصل فرمایید تا لیست قیمت و بستهبندی موجود را برای هر دو نوع نمک ید دار و بدون ید تبلور مجدد را به شما اعلام کنند.